Heupprothesen

De orthopedisch chirurg brengt een heupprothese aan ter plaatse van de versleten heup, in het bot. De steel van de prothese met de gewrichtskop komt in het dijbeen, het ‘femur’. De kom krijgt zijn plek in het bekkenbot, het ‘acetabulum’.
In de loop van de jaren zijn vele soorten heupprothesen ontwikkeld. Er zijn gecementeerde prothesen, ongecementeerde prothesen en hybrideprothesen (deze zijn voor een deel gecementeerd en voor een deel ongecementeerd).

U bepaalt, samen met uw behandelend orthopedisch chirurg, welk type heupprothese voor u het meest geschikt is. Uw orthopedisch chirurg maakt daarbij gebruik van deze gegevens:

• behandelrichtlijnen
• classificatie heupprothesen
• resultaten van wetenschappelijk onderzoek
• (inter)nationale kwaliteitsregisters
• persoonlijke ervaringen en inzichten.

Vanuit deze gegevens bepaalt de orthopedisch chirurg welk type heupprothese voor u het meest geschikt is:
met welke wijze van verankeren in het bot (fixatie), het best passende contactoppervlak voor uw heup (articulatie), en met welke operatietechniek (chirurgische benadering).

Geen twee mensen zijn aan elkaar gelijk. Geen twee aangedane heupen zijn aan elkaar gelijk. Daarom benadrukken wij nogmaals het belang van de gesprekken tussen u en uw orthopedisch chirurg.

Uw orthopedisch chirurg bespreekt met u de keuze van het type prothese.
Over het algemeen zal uw arts een heupprothese aanraden waarvan uit wetenschappelijk onderzoek bekend is dat deze op lange termijn goede resultaten heeft (minimaal 10 jaar). Ook is het belangrijk dat uw orthopeed vertrouwd is met de gekozen prothese.

Soms geeft een orthopedisch chirurg de voorkeur aan een nieuwer protheseontwerp. Meestal omdat hij verwacht dat de resultaten voor u op korte en lange termijn nog beter zullen zijn. Zo’n prothese is uitgebreid getest in het laboratorium. Vaak zijn ook gebruiksresultaten bekend, bijvoorbeeld uit het buitenland. Maar een nieuw ontwikkelde prothese heeft zich nog niet 10 jaar of langer in de praktijk kunnen bewijzen. Over de resultaten op lange termijn kan dus niemand iets met zekerheid zeggen.
Deze prothese en de gegevens over de operatie worden net als elke andere ingreep opgenomen in de Landelijke Registratie Orthopedische Implantaten (LROI). Daarnaast kan uw orthopedisch chirurg u vragen deel te nemen aan een wetenschappelijk onderzoek naar de praktijkresultaten van de prothese. Als u daarmee instemt, ondertekent u een formulier. Een dergelijk onderzoek moet door de onderzoekscommissie van het ziekenhuis zijn goedgekeurd (de zogenoemde METC-commissie).
Meent uw orthopedisch chirurg dat een relatief nieuw protheseontwerp voor u de beste oplossing is, dan zal hij dit met u bespreken. U neemt zelf de beslissing.

Vanaf 2018 maakt de Nederlandse Orthopaedische Vereniging (NOV) voor de classificatie van orthopedische implantaten volledig gebruik van de ODEP-benchmark (Orthopaedic Data Evaluation Panel). Lees meer hierover op de NOV-website.

De onderdelen van een heupprothese zijn gemaakt van metaal (bijvoorbeeld chirurgisch staal en/of titanium), polyethyleen of keramiek.

1. Voor de heupkom gebruiken fabrikanten van heupprothesen al heel lang de kunststof polyethyleen (vooral de polyethyleenvorm met een hoge dichtheid). Dit is een polymeer; een soort plastic. De laatste jaren lijkt de kwaliteit van dit materiaal nog te verbeteren door het speciale behandelingen te laten ondergaan. De inzet is dat het nog slijtvaster wordt.
2. De heupsteel is van metaal: chirurgisch staal bij de heupstelen die met cement worden vastgezet in het bot en titanium bij cementloze prothesen.
3. De heupkopjes moeten heel glad en hard zijn. Met metalen kopjes is al heel lang ervaring opgedaan met goed resultaat. Er worden echter ook steeds vaker kopjes gebruikt van keramiek (porselein). Dit materiaal is namelijk nog harder en gladder dan metaal. Door versterking van het keramiek is de kans op een breuk heel erg klein.

Een andere ontwikkeling is dat naast de kop ook de binnenkant van de kom van een laag keramiek wordt voorzien. Dit resulteert in een heel glad en slijtvast gewricht, omdat keramiek heel erg hard is. Soms ontstaat een piepgeluid bij het bewegen van de heup. Op zich is dat niet erg, maar het kan hinderlijk zijn.

U kunt alvast een lijstje maken:

• welke klachten heeft u,
• wanneer zijn de klachten begonnen,
• in welke mate bent u beperkt in uw doen en laten,
• welke andere behandelingen heeft u ondergaan,
• bij welke andere behandelaars bent u geweest met deze klachten,
• heeft u andere gezondheidsklachten,
• bent u onder behandeling,
• gebruikt u medicijnen, zo ja: welke,
• wat zijn uw wensen en verwachtingen van een orthopedische behandeling,
• welke vragen heeft u.

U mag verwachten dat uw pijnklachten direct na de ingreep sterk verminderd zijn. Bij een groot deel van de patiënten verdwijnen de pijnklachten op termijn helemaal. Afhankelijk van het herstel, uw algehele conditie, uw bezigheden, uw werk en uw sport kunt u rekenen op een verbetering van uw mobiliteit. Wellicht komt u weer terug op het niveau van vóór de start van uw klachten, maar daarvoor is geen garantie te geven.

9 van de 10 patiënten hebben minimaal 10 jaar plezier van hun heupprothese. Dat is te danken aan verbeteringen in het ontwerp, de gebruikte materialen, de operatiemethoden en manieren om prothesen vast te zetten. Toch kan het gebeuren dat een heupprothese niet meer muurvast in het bot zit. Zelfs een minimale speling kan klachten geven. ‘Loslating’ heet dat. Of een prothese loslating vertoont en wanneer dit optreedt, hangt af van een aantal zaken, zoals:

• het ontwerp van de heupprothese,
• de chirurgische precisie waarmee de prothese in het bot is ingebracht,
• de wijze waarop de heupprothese aan het bot van de patiënt is gefixeerd.

Hoe actief iemand is, eventueel overgewicht, een ongeval of een infectie spelen ook een rol.
Het materiaal waarvan de heupkop of de heupkom is gemaakt, kan ook meespelen in het succes van de ingreep. 

Alleen uw behandelaar kan u informatie geven over uw prothese. Sinds december 2016 kunnen de orthopedisch chirurgen - vanuit het registratiesysteem (LROI) waarin zij alle orthopedische implantaten registreren - een brief met de juiste informatie over de prothese uitdraaien. Na de operatie is de brief beschikbaar. U heeft hiermee alle relevante informatie - over merk, type, fabrikant etc - bij de hand. Meer informatie.